Na twintig jaar verlaat bakker Abel de keukens (en televisies) van de Nederlandse jeugd

Na twintig jaar kondigt banketbakker Siemon de Jong aan te stoppen met zijn geprezen kinderprogramma Taarten van Abel. Sinds 2003 stond bakker ‘Abel’ met twee boodschappentassen gevuld met zure matten, roze koeken, marsepein en allerlei soorten snoepgoed voor de deur van kinderen uit heel Nederland. Al bakkend vertelden de kinderen hun verhalen over klein en groot leed.

De Jong ging op bezoek bij kinderen die een brief voor hem hadden geschreven, omdat ze met bakker Abel een taart wilden bakken voor een bijzonder persoon in hun leven. Zoals Araya die een taart bakte voor haar vader, omdat ze hem zo miste sinds de scheiding van haar ouders. Of de hoogbegaafde Auke, die een taart wilde bakken voor leraar Co, omdat hij altijd hielp als hij gepest werd. En soms waren het simpelweg taarten om sorry te zeggen na een ruzie, of om de liefde te verklaren aan een klasgenootje.

Angsten overwinnen

Zoals bij de negenjarige Deyan, waar Abel in 2018 bij op bezoek gaat. Hij wil een liefdestaart maken voor zijn vriendinnetje Lieke, waar hij sinds groep 1 – al vijf jaar – verkering mee heeft. Terwijl de roze marsepeinhartjes worden gevormd, vraagt Abel of Deyan advies heeft voor jongens en meisjes die ook verkering willen. „Als je iemand ziet waar je verliefd op bent, moet je gewoon zeggen: wil je verkering? En als ze nee zeggen, moet je vragen of ze verliefd op je willen worden”, adviseert Deyan. En als ze dat niet durven? „Je moet gewoon je angsten overwinnen.”

Ouders worden het huis uitgestuurd, en aan tafel neemt Abel de brief samen met het kind door. Vaak komt daar een tekening bij kijken – het ontwerp van de taart – en samen beslissen de twee hoe ze de taart zo mooi mogelijk in elkaar gaan zetten, het liefst net zoals op de tekening. Als de plannen zijn gesmeed, gaan de schorten aan en worden de slingers opgehangen. Dan is het tijd om te bakken.

Mooiste gesprekken

Al knedend en kletsend bespreken de twee het leven, en dat leverde vaak grappige en ontroerende portretten op. Zoals bij Bjorn, het enige kind in Nederland met de verouderingsziekte Progeria. Of Ole, wiens vriendje bij een auto-ongeluk om het leven kwam. Het zijn zware onderwerpen, maar in de keuken met Abel is elk kind sterk genoeg om zijn verhaal te vertellen.

Juliëtte van Paridon, eindredacteur VPRO Jeugd, betitelde De Jong in het persbericht over zijn afscheid als „een fenomeen van de Nederlandse kindertelevisie”. „Hij zet zichzelf niet op de voorgrond en stelt eenvoudige, concrete vragen. Zo ontstaan de mooiste gesprekken.”

Zo vertelt de twaalfjarige Bjorn dat de meeste mensen met Progeria vijftien jaar oud worden. Maar dat hij mogelijk al in zijn laatste jaren zit, daar denkt hij niet zo veel aan. Als Abel hem vraagt wat hij later wil worden, hoeft hij niet lang na te denken: wetenschapper. „En ik ga naar het atheneum, dus dat komt wel goed.”

Magie van het programma

De Jong sleepte meerdere onderscheidingen in de wacht voor zijn Taarten van Abel, waaronder de Nipkowschijf (2012) en de Gouden Stuiver voor beste kinderprogramma (2011).

Eerder zei De Jong tegen NRC: „ Mijn vader zit vaak met het zweet in zijn handen te kijken: ‘Hoe dúrf je dat te vragen?’ Maar ik probeer juist vragen te stellen die ik zelf ook sans gêne zou durven beantwoorden. En ik vraag vanuit oprechte nieuwsgierigheid. Ik probeer ook geen tv te maken, ik probeer vooral níét tv te maken.”

Over zijn afscheid zegt De Jong dat hij „niet de magie van het programma wil verliezen”. „Ik heb veel bijzondere ontmoetingen gehad en mooie gesprekken mogen voeren. Nu heb ik zin om nieuwe dingen te doen.” Op 2 april is de laatste aflevering van Taarten van Abel te zien, waarin De Jong samen met oud-deelnemers terugblikt op de afgelopen twintig jaar.